46.3. Ryzyko prawne związane z walutowymi kredytami hipotecznymi w CHF

Grupa uznaje, iż ryzyko prawne dotyczące niespłaconego na dzień 31 grudnia 2023 roku portfela walutowych kredytów hipotecznych w CHF ma wpływ na oczekiwane przepływy pieniężne wynikające z umów kredytowych tego portfela oraz na poziom oczekiwanej straty kredytowej w rozumieniu MSSF 9 możliwej do poniesienia przez Grupę.

W związku z powyższym, ocena ryzyka kredytowego portfela walutowych kredytów hipotecznych w CHF prowadzona jest w Grupie z uwzględnieniem ryzyka prawnego związanego z tym portfelem, które materializuje się w postaci sporów sądowych oraz ugód pozasądowych zawieranych z kredytobiorcami.

Ze względu na niekorzystną linię orzeczniczą sądów, skutkującą istotnym prawdopodobieństwem przegrania sprawy, na dzień 31 grudnia 2023 roku Grupa przyjęła, iż kredyty objęte sporem sądowym oraz kredyty, dla których prawdopodobieństwo, że klient wniesie pozew lub zawrze ugodę z Grupą, szacowane jest na poziomie wyższym niż 60% zaklasyfikowane zostają do Koszyka 3. Pozostałe kredyty (nie spełniające ww. kryterium) zaklasyfikowane zostały do Koszyka 2.

W odniesieniu do spłaconego portfela walutowych kredytów hipotecznych w CHF Grupa stosuje MSR 37 i ujmuje rezerwy alokowane do tej części portfela w pozycji „Rezerwy” oraz „Pozostałe koszty operacyjne”, co zostało zaprezentowane odpowiednio w Nocie 36 oraz Nocie 13.

Jednocześnie, część rezerwy dotycząca dodatkowych kosztów związanych z ewentualnym przegraniem sporu sądowego (tj. odsetki za opóźnienie oraz koszty zastępstwa procesowego) ze względu na fakt, iż nie wynikają one z umowy kredytowej jest rozpoznawana i ujmowana zgodnie z MSR 37 jako element „Rezerwy” (niezależnie od tego, czy szacunek ten dotyczy aktywnej umowy kredytowej, czy kredytu spłaconego).

W rezultacie powyższego, w przypadku części rezerwy dotyczącej (alokowanej do) aktywnej umowy kredytowej, ujmowana jest ona w pierwszej kolejności jako element odpisu aktualizującego wartość ekspozycji kredytowej. Natomiast ewentualna nadwyżka tej rezerwy ponad wartość netto ekspozycji kredytowej prezentowana jest jako element rezerw w linii „Rezerwy” zgodnie z MSR 37.

Bank Pekao S.A. nie udziela kredytów w CHF dla ludności od 2003 roku. Niemal cały aktualny portfel kredytów w CHF dla ludności został przejęty przez Bank Pekao S.A. w procesie podziału przez wydzielenie Banku BPH S.A. (kredyty udzielone przed sierpniem 2006 roku).

Na dzień 31 grudnia 2023 roku Grupa posiadała portfel walutowych kredytów hipotecznych w CHF o łącznej wartości bilansowej brutto w kwocie 2 086 mln złotych (tj. 445 mln CHF) względem 2 566 mln złotych (tj. 538,2 mln CHF) na dzień 31 grudnia 2022 roku.

Na dzień 31 grudnia 2023 roku średnie LTV dla portfela kredytów hipotecznych w CHF dla ludności należącego do Grupy wyniosło 28,7% (na 31 grudnia 2022 roku 33,3%), przy średnim wskaźniku LTV dla całego portfela kredytów hipotecznych wynoszącym 47,8% (na 31 grudnia 2022 roku 48,3%).

W 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej „TSUE”) wydał orzeczenie w sprawie kredytu indeksowanego do CHF udzielonego przez inny bank, w którym dokonał wykładni przepisów dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich na kanwie umowy kredytu indeksowanego do CHF. TSUE wskazał skutki uznania ewentualnej abuzywności klauzul przeliczeniowych przez sąd krajowy, nie badając jednocześnie w ogóle ewentualnej abuzywności postanowień umownych. TSUE nie przesądził, że w przypadku ustalenia przez sąd krajowy ewentualnej abuzywności automatycznie nastąpić powinno ustalenie przez sąd nieważności całej umowy. Ocena w tym zakresie pozostała do rozstrzygnięcia przez sąd krajowy, przy czym TSUE nie wykluczył możliwości uzupełnienia luki powstałej w wyniku abuzywności klauzul przeliczeniowych za pomocą krajowych przepisów dyspozytywnych. Jednak późniejsze orzeczenia TSUE wykluczają dopuszczalność uzupełnienia luki po wyeliminowaniu niedozwolonego postanowienia przepisami praw krajowego, w konsekwencji czego sądy krajów uznają umowy kredytu za niewykonalne po usunięciu abuzywnego postanowienia (klauzuli przeliczeniowej) i uznają, że umowy nie da się wykonywać wskutek czego sądy ustalają nieważność umowy kredytu.

W dniu 7 maja 2021 roku podjęta została przez Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów uchwała, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej zagadnienia prawnego w sprawie III CZP 6/21, wskazująca, że;

• niedozwolone postanowienie umowne (art. 385(1) § 1 k.c.) jest od początku, z mocy samego prawa, dotknięte bezskutecznością na korzyść konsumenta, który może udzielić następczo świadomej i wolnej zgody na to postanowienie i w ten sposób przywrócić mu skuteczność z mocą wsteczną,
• jeżeli bez bezskutecznego postanowienia umowa kredytu nie może wiązać, konsumentowi i kredytodawcy przysługują odrębne roszczenia o zwrot świadczeń pieniężnych spełnionych w wykonaniu tej umowy (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.). Kredytodawca może żądać zwrotu świadczenia od chwili, w której umowa kredytu stała się trwale bezskuteczna.

Przedmiotowej uchwale nadano moc zasady prawnej wobec czego w zakresie rozstrzygniętych zagadnień jest ona wiążąca w innych sprawach rozpoznawanych przez sądy powszechne, jak również przez Sąd Najwyższy.

Ponadto, obserwowany jest trend związany z kierowaniem przez sądy powszechne zapytań dotyczących różnego rodzaju powstających wątpliwości do Sądu Najwyższego, jak również do TSUE, co również może wpływać na przyszłe kierunki orzecznictwa sądowego. Przykładem takiego ważnego orzeczenia jest wyrok TSUE z dnia 8 września 2022 roku wydany w połączonych sprawach C-80/21 do C-82/21, w którym TSUE odpowiedział na pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie w sprawie CHF. TSUE stwierdził:

1. Sąd krajowy nie może stwierdzić nieuczciwego charakteru nie całości warunku umownego, lecz jedynie jego elementu, który nadaje mu ów nieuczciwy charakter, jeżeli usunięcie takie sprowadzałoby się do zmiany treści tego warunku, który miałby wpływ na jego istotę. Oznacza to, że w zasadzie sąd krajowy jest ograniczony do stwierdzenia nieuczciwego charakteru całego warunku umowy.
2. Jeżeli sąd krajowy stwierdzi nieuczciwy charakter warunku umowy, co w danym przypadku skutkuje możliwością dalszego utrzymania w mocy obowiązywania całej umowy pomimo wyłączenia z niej nieuczciwych warunków, to sąd krajowy nie może zastąpić tych warunków przepisem krajowym o charakterze dyspozytywnym. Oznacza to, że sąd krajowy nie może zastosować w takim przypadku przepisów kodeksu cywilnego dotyczących przeliczania rat kursem średnim NBP.
3. Sąd krajowy po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru warunku umowy, nie jest uprawniony do zmiany treści tego warunku w celu utrzymania obowiązywania umowy, która nie może pozostać w mocy po usunięciu tego warunku, jeżeli dany konsument został poinformowany o skutkach nieważności umowy i zgodził się na konsekwencje tej nieważności. Oznacza, to, że jeżeli konsument zgodził się na skutki nieważności umowy (będąc o nich poinformowany), to sąd krajowy orzeczeniem nie może zmienić treści takiego warunku, tylko musi stwierdzić nieważność.
4. Biegu 10 letniego terminu przedawnienia roszczenia konsumenta o zwrot zapłaconych rat nie może się rozpocząć od chwili spełnienia każdego świadczenia w wykonaniu umowy (spłaty każdej raty), nawet jeżeli konsument nie był w stanie samodzielnie dokonać oceny nieuczciwego charakteru warunku umownego lub nie powziął wiedzy o nieuczciwym charakterze tego warunku i bez uwzględnienia, że umowa kredytu przewidywała znacznie dłuższy (30 letni) okres spłaty. Oznacza to, że bieg 10 letniego terminu przedawnienia roszczenia konsumenta o zwrot rat nie rozpoczyna się od dnia spłaty każdej raty. W praktyce należy przyjmować, że żadne roszczenia konsumenta o zwrot zapłaconych rat nie uległy przedawnieniu.

W dniu 15 czerwca 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ogłosił orzeczenie w sprawie C-520/21, w którym rozstrzygnął pytanie prejudycjalne Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, stwierdzając w sentencji, iż w kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego za nieważną w całości ze względu na to, że nie może ona dalej obowiązywać po usunięciu z niej nieuczciwych warunków, art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że:

• nie stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą konsument ma prawo żądać od instytucji kredytowej rekompensaty wykraczającej poza zwrot miesięcznych rat i kosztów zapłaconych z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty, pod warunkiem poszanowania celów dyrektywy 93/13 i zasady proporcjonalności, oraz
• stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa ma prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania tej umowy oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty.

Przedmiotowy wyrok zamknął drogę do dochodzenia przez banki tzw. wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, natomiast w zakresie roszczeń konsumentów wobec banków, TSUE odesłał do prawa krajowego oraz podkreślił, że do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny w świetle wszystkich okoliczności sporu, czy uwzględnienie tego rodzaju roszczeń konsumenta jest zgodne z zasadą proporcjonalności. Na dzień dzisiejszy nie są nam znane takie roszczenia ze strony kredytobiorców, a tym samym ich podstawa prawna, zakres czy charakter. Jednocześnie wyrok ten nie odnosi się literalnie do dopuszczalności roszczenia banku o waloryzację sądową kwoty odpowiadającej kwocie udzielonego kapitału kredytu.

W dniu 7 grudnia 2023 roku TSUE wydał wyrok w sprawie C-140/22 z którego wynika, że nie można uzależniać możliwości wykonywania praw przez konsumenta od złożenia przez niego oświadczenia przed sądem o wyrażeniu zgody na utrzymanie w mocy nieuczciwego warunku umownego, zgody na nieważność umowy i oświadczeniu, że jest świadomy konsekwencji nieważności umowy oraz banki rozliczając nieważność umowy nie mogą zachować odsetek kapitałowych naliczonych w toku wykonywania umowy, tym samym stwierdził że banki nie mogą żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot wypłaconego kapitału.

W dniu 11 grudnia 2023 roku TSUE wydał postanowienie w sprawie C-756/22, w którym orzekł, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, iż w kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego zawartej z konsumentem przez instytucję bankową za nieważną w całości ze względu na to, że umowa ta zawiera nieuczciwe warunki, bez których nie może ona dalej obowiązywać, stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od tego konsumenta zwrotu kwot innych niż kapitał wpłacony na poczet wykonania tej umowy oraz ustawowe odsetki za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty. Powyższe orzeczenie może w przyszłości skutkować tym, że banki będą mogły dochodzić od kredytobiorców frankowych tylko zwrotu kapitału kredytu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, bez wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, czy waloryzacji kapitału.

W dniu 14 grudnia 2023 roku TSUE wydał wyrok stanowiący, że art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13 w związku z zasadą skuteczności należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego, zgodnie z którą termin przedawnienia roszczeń przedsiębiorcy wynikających z nieważności umowy kredytu hipotecznego rozpoczyna bieg dopiero od dnia w którym umowa staje się trwale bezskuteczna oraz że stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa krajowego zgodnie z którą złożenie przez przedsiębiorcę zarzutu zatrzymania spowoduje od tego momentu utratę możliwości dochodzenia odsetek za opóźnienie przez konsumenta. Ponadto TSUE orzekł, że instytucja kredytowa nie jest zobowiązana do zbadania, czy konsument który jest stroną umowy kredytowej jest świadomy skutków nieważności umowy.

Podsumowując szereg grudniowych orzeczeń, w kwestii rekompensaty przysługującej bankom ponad wypłacony kapitał TSUE potwierdził swoje stanowisko zaprezentowane w wyroku z dnia 15 czerwca 2023 roku. Wyroki TSUE w kwestii rozpoczęcia biegu przedawnienia roszczeń restytucyjnych banków nie powodują żadnych zmian w podejściu Grupy do tego rodzaju spraw, w związku z niejasnym orzecznictwem sądów krajowych, za początek rozpoczęcia biegu terminu przedawnienia Grupa przyjmuje możliwie najwcześniejszy termin, jaki stanowi złożenie przez kredytobiorcę oświadczenia zawierającego żądanie związane z zarzutem ustalenia nieważności umowy. Powyższe grudniowe orzeczenia mogą zmienić podejście sądów do zasądzania od banków odsetek za opóźnienie z datą wcześniejszą niż data złożenia oświadczenia przez konsumenta o wyrażeniu zgody na nieważność umowy i skutki tej nieważności, jak również mogą ujednolicić podejście w kwestii tego, czy złożenie zarzutu zatrzymania przez instytucję kredytową powoduje przerwanie, naliczanie odsetek na rzecz klienta, co w przypadku ukształtowania się takiej praktyki przed sądami powszechnymi może być niekorzystne dla banków.

Do dnia 31 grudnia 2023 roku przeciwko Grupie toczyło się 5,8 tysięcy indywidualnych spraw sądowych dotyczących walutowych kredytów hipotecznych w CHF (w tym 1 tysiąc dotyczących umów spłaconych na dzień złożenia pozwu), które zostały udzielone w latach ubiegłych o łącznej wartości przedmiotu sporu w kwocie 1 938 mln złotych (na dzień 31 grudnia 2022 roku liczba spraw wynosiła 2,9 tysięcy, a odpowiadająca im wartość przedmiotu sporu 916 mln złotych). Główna przyczyna sporu wskazywana przez powodów dotyczy kwestionowania zapisów umowy kredytu w zakresie stosowania przez Grupę kursów przeliczeniowych opartych na Tabeli kursowej Banku i skutkuje roszczeniami dotyczącymi orzeczenia częściowej lub całkowitej nieważności umów kredytowych. W okresie 12 miesięcy zakończonym dnia 31 grudnia 2023 roku w sprawach z powództwa kredytobiorców przeciwko Grupie zapadło 1 303 niekorzystnych wyroków sądowych, w tym 197 wyroków mających charakter prawomocny oraz 40 korzystnych wyroków sądowych, w tym 3 mające charakter prawomocny (w 2022 roku: 578 niekorzystnych wyroków sądowych, w tym 95 wyroków mających charakter prawomocny oraz 24 korzystne wyroki sądowe, w tym 5 mających charakter prawomocny).

W dniu 2 października 2023 roku Bank rozpoczął oferowanie ugód pozasądowych pod nazwą „bezpieczna ugoda 2%”. Program dotyczy kredytobiorców, którzy na dzień 31 marca 2023 roku posiadali aktywną umowę kredytu mieszkaniowego denominowanego do waluty CHF, w tym również będących w sporze sądowym z Bankiem.

W ramach ugody wyznaczane jest nowe saldo zadłużenia, wyrażone w PLN i obliczone jako kwota kredytu wypłacona przez Bank, powiększona o kontraktowe odsetki naliczone według stałej stopy procentowej wynoszącej 2% w skali roku oraz pomniejszona o wszystkie spłaty dokonane przez kredytobiorcę do momentu zawarcia ugody. Pozostała po zawarciu ugody kwota zadłużenia oprocentowana jest według stałej stopy procentowej 2% w skali roku przez pierwsze 60 miesięcy, a w późniejszym okresie zgodnie z aktualną ofertą Banku. Jeżeli nowe saldo zadłużenia okaże się ujemne (czyli wystąpi nadpłata), Bank dokonuje zwrotu nadpłaconej kwoty na rzecz kredytobiorcy.

Bank sukcesywnie wysyła oferty ugód kolejnym grupom kredytobiorców objętych programem, poczynając od najdawniej udzielonych kredytów. Według stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku około połowy kredytobiorców odpowiedziało na ofertę ugody, z czego około 70% (1,5 tys klientów) zaakceptowało propozycję Banku. Zakończenie programu planowane jest do końca 2024 roku.

Wyliczenie rezerwy przeprowadzone przez Grupę na dzień 31 grudnia 2023 roku opierało się na oszacowaniu oczekiwanej straty Grupy wynikającej z możliwej materializacji ryzyka prawnego kredytów hipotecznych w CHF. Przeprowadzony przez Grupę szacunek obejmuje poniższe kluczowe elementy:

1. prognoza spraw spornych
   Grupa dokonała aktualizacji prognozy oczekiwanej liczby przyszłych pozwów stosując metody statystyczne oraz uwzględniając obserwowane trendy w skali napływających pozwów, jak również wydawanych zaświadczeń o historii spłat kredytu (mających charakter wskaźnika wyprzedzającego w stosunku do przyszłych pozwów).
   Zgodnie z opinią zewnętrznej kancelarii prawnej, dla kredytów indeksowanych, udzielanych oryginalnie przez Bank Pekao S.A., Grupa ocenia prawdopodobieństwo uznania zapisów umownych za abuzywne jako znikome, ponieważ stosowana klauzula indeksacyjna opierała się na średnim kursie NBP, a nie tabeli kursowej Banku. W efekcie Grupa nie oczekuje napływu pozwów dla takich umów w przyszłości, a dla pozwów istniejących (9 sztuk) nie tworzy rezerwy indywidualnej, Jednocześnie dla umów spłaconych 10 lat temu lub wcześniej (tzn. nieaktywnych na koniec 2013 roku) Grupa przyjmuje możliwość skutecznego podniesienia zarzutów powodujących oddalenie roszczenia i również nie oczekuje napływu pozwów dla takich umów w przyszłości. Znajduje to potwierdzenie w dotychczasowej praktyce: skala spraw spornych dotyczących pozostałej części populacji udzielonych kredytów jest znikoma.
   W rezultacie, całość prognozy przyszłych pozwów dotyczy kredytów denominowanych kredytów aktywnych lub całkowicie spłaconych w ciągu ostatnich 10 lat.
   Grupa szacuje, iż łącznie, tj. licząc pozwy, które zostały i zostaną wniesione przez kredytobiorców przeciwko Grupie, około 41% (w tym około 65% dla umów aktywnych i 13% dla spłaconych) z łącznej udzielonej kwoty takich kredytów, wynoszącej  około 2 mld CHF, może być objęte sporem (względem 47%, w tym 71% dla umów aktywnych i 16% dla spłaconych szacowanych na koniec 2022 roku), a zjawisko napływu pozwów może pozostać istotne do końca 2028 roku.
2. prawdopodobieństwo przegrania sprawy sądowej
   Zgodnie z opinią zewnętrznej kancelarii prawnej, dla kredytów denominowanych, nabytych przez Grupę w wyniku przejęcia (podziału przez wydzielenie) Banku BPH, Grupa szacuje prawdopodobieństwo uznania zapisów umownych za abuzywne na poziomie minimum 95% (względem minimum 95% na koniec 2022 roku).
3. skutki finansowe sporów sądowych
   Grupa przyjmuje następujące możliwe rozstrzygnięcia sporu sądowego:
   • unieważnienie całej umowy walutowego kredytu hipotecznego w CHF w efekcie uznania klauzuli waloryzacyjnej za niedozwoloną, które to rozstrzygnięcie uznaje za najbardziej prawdopodobne (powyżej 95%),
   • uznanie, że klauzule zawarte w umowie kredytowej stanowią niedozwolone postanowienia umowne skutkujące ustaleniem salda kredytu w PLN oraz pozostawienie oprocentowania kredytu w oparciu o stawkę SARON/LIBOR (tzw. „odfrankowienie”),
   • uznania klauzuli waloryzacyjnej za abuzywną i zastąpienia w jej treści tabeli kursowej Banku przez kurs średni NBP, oddalenia powództwa.
     Grupa utrzymała oczekiwania obejmujące rozkład prawdopodobieństwa możliwych rozstrzygnięć oraz wysokość oczekiwanych skutków finansowych w razie przegrania sprawy sądowej, biorąc pod uwagę statystyki dla spraw spornych toczących się obecnie. W szczególności, udział unieważnienia umowy kredytowej w możliwych scenariuszach rozstrzygnięć przekracza 95% (bez zmian względem 2022 roku).
     Ponadto, kalkulacja uwzględnia dodatkowe koszty związane z ewentualnym przegraniem sporu sądowego, naliczane dla całego portfela objętego kalkulacją rezerwy: odsetki za opóźnienie oraz koszty zastępstwa procesowego.
     Grupa uwzględnia również wartość pieniądza w czasie, zgodnie z prognozowaną dynamiką napływu przyszłych pozwów oraz oczekiwaną długością trwania sporu, tj. skutki finansowe sporu w kwocie nieprzekraczającej wartości bilansowej netto danej umowy zostały zdyskontowane efektywną stopą procentową kredytu, a pozostała ich część, w tym w całości odsetki za opóźnienie oraz koszty zastępstwa procesowego, rentownością polskich obligacji skarbowych.
4. uwzględnienie programu ugód
   Dla populacji umów objętych programem Grupa zakłada, że kredytobiorca zaakceptuje ofertę ugody z prawdopodobieństwem około 35%, wynikającym z obserwacji empirycznych. W razie zawarcia ugody Grupa nie oczekuje już pozwu na danej umowie. W przeciwnym przypadku prawdopodobieństwo oraz rozkład rozstrzygnięć sporu sądowego są takie same jak opisano w pkt. 1)-3).

Pomimo, iż temat ryzyka prawnego dotyczącego portfela kredytów w CHF jest jednym z kluczowych tematów w sektorze bankowym w ostatnich latach nadal historia danych dotycząca skali pozwów (w szczególności w zakresie wyroków prawomocnych) nie jest wystarczająca. Wszystko powyższe powoduje, iż proces ustalenia poziomu rezerwy wymaga każdorazowo przyjęcia przez Grupę wielu eksperckich założeń w oparciu o profesjonalny osąd.

Kolejne orzeczenia oraz możliwe rozwiązania sektorowe, które będą się pojawiać na rynku polskim w odniesieniu do walutowych kredytów hipotecznych w CHF mogą mieć wpływ na kwotę rezerwy ustaloną przez Grupę i powodować konieczność zmiany poszczególnych założeń przyjętych w wyliczeniach. W związku z wyżej wymienioną. niepewnością możliwe jest, że kwota rezerwy ulegnie zmianie w przyszłości.

Na dzień 31 grudnia 2023 roku poziom rezerwy na wyżej wymienione ryzyko prawne związane z umowami kredytów hipotecznych walutowych w CHF oszacowanej przez Grupę wynosił 2 448 milionów złotych i wzrósł o 250 milionów złotych względem poziomu tych rezerw na dzień 31 grudnia 2022 roku. W efekcie, poziom rezerwy na dzień 31 grudnia 2023 roku stanowi około 44% łącznego wolumenu udzielonych kredytów denominowanych do CHF, aktywnych lub całkowicie spłaconych w ciągu ostatnich 10 lat (względem około 35% na dzień 31 grudnia 2022 roku). Dla umów aktywnych alokowana rezerwa odpowiada 68%, a dla umów spłaconych 15% udzielonej kwoty.

Powyższa kwota obejmuje rezerwę na indywidualne istniejące sprawy sądowe, których stroną jest Grupa oraz rezerwę portfelową na pozostałe umowy walutowych kredytów hipotecznych w CHF, które są obciążone ryzykiem prawnym uznania klauzul o charakterze przeliczeniowym za abuzywne.

Podsumowanie ujęcia rezerwy na ryzyko prawne dotyczące walutowych kredytów hipotecznych w CHF w sprawozdaniu z sytuacji finansowej oraz rachunku zysków i strat przedstawiają poniższe tabele.

Grupa przeprowadziła analizę wrażliwości w odniesieniu do istotnych założeń wyliczenia rezerwy, gdzie zmiana poziomu poszczególnych parametrów miałaby następujący wpływ na kwotę rezerwy na ryzyko prawne walutowych kredytów hipotecznych w CHF.