4.4 Reforma wskaźników stóp procentowych

Przeprowadzana jest fundamentalna reforma głównych wskaźników referencyjnych stóp procentowych (dalej „reforma IBOR”). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 roku w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (dalej „Rozporządzenie BMR”) określa zasady działania i obowiązki administratorów wskaźników oraz podmiotów wykorzystujących te wskaźniki. Nowe zasady mają sprawić, że wskaźniki będą bardziej wiarygodne, przejrzyste i rzetelne. W wyniku reformy IBOR poszczególne wskaźniki zostały dostosowane do nowych zasad (np. WIBOR, EURIBOR) lub likwidowane (np. LIBOR) i zastępowane wskaźnikami alternatywnymi. Największy wpływ reformy IBOR na Grupę obserwowany jest w zakresie instrumentów finansowych, w szczególności kredytów.

Grupa monitoruje postęp w przejściu na nowe wskaźniki referencyjne, dokonując przeglądu łącznych wolumenów umów, w których obecnie stosowany wskaźnik referencyjny podlega reformie IBOR i nie został jeszcze wprowadzony alternatywny wskaźnik referencyjny (dalej „umowa niezreformowana”). Jednocześnie Grupa kontynuuje proces aneksowania umów zawartych przed wejściem w życie Rozporządzenia BMR.

Grupa zgodnie z zaleceniami organów nadzoru podjęła decyzję o niestosowaniu wskaźników z rodziny LIBOR w nowo udzielanych kredytach i pożyczkach o zmiennym oprocentowaniu.

Poniższa tabela przedstawia stawki IBOR, na które Grupa miała ekspozycję, nowe stawki referencyjne, na które te ekspozycje mają lub są w trakcie przejścia, oraz status przejścia.

W lipcu 2022 roku na wniosek uczestników rynku finansowego Urząd Komisji Nadzoru Finansowego powołał Narodową Grupę Roboczą ds. reformy wskaźników referencyjnych („NGR”). Celem NGR jest przygotowanie procesu skutecznego wdrożenia nowego wskaźnika referencyjnego na polskim rynku finansowym oraz zastąpienia nim stosowanego obecnie wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR w taki sposób, aby zapewnić bezpieczeństwo systemu finansowego.

We wrześniu 2022 roku Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej (KS NGR) wybrał indeks WIRON jako alternatywę dla WIBOR. WIRON to Warszawski Indeks Rynku Depozytowego — indeks transakcyjny opracowywany na podstawie transakcji depozytowych zawieranych przez podmioty przekazujące dane z instytucjami finansowymi oraz z dużymi przedsiębiorstwami. WIRON jest publikowany przez GPW Benchmark od początku sierpnia 2022 roku.

WIRON ma stać się docelowo kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej w rozumieniu rozporządzenia BMR, który będzie stosowany w umowach finansowych, instrumentach finansowych oraz przez fundusze inwestycyjne.

W toku prac NGR dokonano identyfikacji, priorytetyzacji oraz oszacowania czasochłonności zadań wymaganych do realizacji przez uczestników rynku w celu poprawnego i bezpiecznego zastąpienia dotychczas stosowanych wskaźników referencyjnych WIBOR przez nowy wskaźnik.

W październiku 2023 roku KS NGR podjął decyzję o zmianie maksymalnych terminów realizacji Mapy Drogowej, w której zakłada się oddolne odchodzenie sektora finansowego od stosowania WIBOR na rzecz nowo zawieranych umów i instrumentów finansowych stosujących stałą stopę procentową lub nowe wskaźniki referencyjne typu RFR. KS NGR wskazał finalny moment konwersji na koniec 2027 roku.

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami w dniu 31 marca 2023 roku opublikowano po raz ostatni 1- i 6-miesięczne stawki LIBOR GBP metodą syntetyczną. Publikacja 3-miesięcznej syntetycznej stopy LIBOR GBP zakończy się z końcem marca 2024 roku. Grupa aktywnie kontynuuje aktywne transformacje w celu usunięcia odniesienia LIBOR GBP w umowach kredytowych.

W kwietniu 2023 roku FCA podjęła decyzję o zobligowaniu ICE Benchmark Administration Limited (IBA) będącego administratorem wskaźników LIBOR, do dalszego publikowania stawek LIBOR USD na 1, 3 i 6 miesięcy stosując niereprezentatywną metodę „syntetyczną”. Publikacja syntetycznych stawek LIBOR USD zakończy się 30 września 2024 roku. Grupa posiada w swoim portfelu umowy kredytowe oparte o LIBOR USD z terminem zapadalności przekraczającym wrzesień 2024 roku. W zakresie umów kredytowych Grupa rozważa zaproponowanie Klientom aneksu usuwającego odniesienie do LIBOR USD.

Poniższe tabele przedstawiają łączne kwoty niezreformowanych aktywów finansowych niebędących instrumentami pochodnymi oraz udzielonych zobowiązań pozabilansowych na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz 31 grudnia 2022 roku. Kwoty aktywów finansowych niebędących instrumentami pochodnymi przedstawiono w ich wartościach bilansowych brutto, a udzielone zobowiązania pozabilansowe są przedstawione według kwoty zobowiązań.

Poniższe tabele przedstawiają łączne kwoty niezreformowanych zobowiązań finansowych niebędących instrumentami pochodnymi według wartości bilansowej na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz 31 grudnia 2022 roku.

Poniższe tabele przedstawiają łączne kwoty niezreformowanych instrumentów pochodnych na dzień 31 grudnia 2023 roku i 31 grudnia 2022 roku. Grupa oczekuje, że obie nogi swapów walutowych zostaną zreformowane jednocześnie.

W ramach ustanowionych relacji zabezpieczających Grupa identyfikuje następujące wskaźniki referencyjne stopy procentowej: WIBOR, EURIBOR. Na datę sprawozdawczą wymienione wskaźniki referencyjne są codziennie kwotowane i dostępne do stosowania, a wynikające z nich przepływy pieniężne są normalnie wymieniane z kontrahentami.

Grupa oceniła, że w przypadku EURIBOR nie istnieje obecnie niepewność dotycząca terminów lub kwot przepływów pieniężnych wynikająca z reformy IBOR. Wskaźnik został dostosowany do wymagań Rozporządzenia Unii Europejskiej w sprawie wskaźników referencyjnych (Rozporządzenie BMR) i jest opracowywany przez Administratora posiadającego zezwolenie organu nadzoru. Grupa nie przewiduje konieczności zmiany zabezpieczanego ryzyka na inne wskaźniki referencyjne.

W przypadku WIBOR, w ocenie Grupy istnieje niepewność co do terminów i kwot przepływów pieniężnych dla nowego wskaźnika. Taka niepewność może wpłynąć na oceny skuteczności powiązania i wysokiego prawdopodobieństwa pozycji zabezpieczanej. Na potrzeby tych ocen Grupa zakłada, że wskaźnik referencyjny stopy procentowej, na których bazują przepływy pieniężne z pozycji zabezpieczanej i/lub instrumentu zabezpieczającego, nie ulegną zmianie w wyniku reformy WIBOR.

Lista powiązań zabezpieczających oraz nominalne kwoty desygnowanych do nich instrumentów zabezpieczających, na które może mieć wpływ zaprzestanie opracowywania wskaźników referencyjnych stopy procentowej LIBOR przedstawione są w Nocie 22.

W zakresie instrumentów zabezpieczających Bank przystąpił do ISDA Fallbacks Protocol i aktywnie współpracuje z kontrahentami w celu wprowadzenia zasad postępowania zgodnych z metodyką ISDA.