28. Wartości niematerialne
Istotne zasady rachunkowości
Wartość firmy
Wartość firmy stanowi nadwyżkę kosztu nabycia nad wartością godziwą nabytych aktywów, przejętych zobowiązań i zobowiązań warunkowych jednostki zależnej, stowarzyszonej lub współkontrolowanej. Po początkowym ujęciu, wartość firmy jest wykazywana według ceny nabycia pomniejszonej o wszelkie skumulowane odpisy aktualizujące z tytułu utraty wartości. Utrata wartości ustalana jest poprzez oszacowanie odzyskiwalnej wartości ośrodka wypracowującego środki pieniężne, którego dotyczy dana wartość firmy.
W przypadku, gdy odzyskiwalna wartość ośrodka wypracowującego środki pieniężne jest niższa niż wartość bilansowa, tworzony jest odpis z tytułu utraty wartości. Stwierdzona w wyniku przeprowadzonych testów utrata wartości nie podlega odwróceniu.
Wartość firmy powstała w wyniku nabycia spółek zależnych ujmuje się w ramach wartości niematerialnych, a wartość firmy powstała w wyniku nabycia spółek stowarzyszonych lub współkontrolowanych ujmuje się w ramach pozycji „Inwestycje w jednostkach stowarzyszonych”.
Inne wartości niematerialne
Wartości niematerialne są kontrolowanymi przez Grupę zasobami majątkowymi nie mającymi formy fizycznej, identyfikowalnymi i powodującymi w przyszłości wpływ korzyści ekonomicznych dla Grupy, powiązanych bezpośrednio z tymi aktywami.
Głównie są to:
- licencje na oprogramowanie komputerowe,
- autorskie prawa majątkowe,
- koszty zakończonych prac rozwojowych.
Wartości niematerialne początkowo ujmowane są według ceny nabycia. Późniejsza wycena wartości niematerialnych jest według ceny nabycia/kosztu wytworzenia pomniejszonego o umorzenie oraz odpisy z tytułu utraty wartości.
Wartości niematerialne o określonym okresie użytkowania podlegają amortyzacji przez szacowany okres użyteczności tego składnika. Nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych składnika wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania.
Wszystkie wartości niematerialne podlegają okresowym przeglądom w celu weryfikacji, czy nie wystąpiły istotne przesłanki utraty wartości, które wymagałyby przeprowadzenia testu na utratę wartości oraz dokonania odpisu z tytułu utraty wartości.
W przypadku wartości niematerialnych o nieokreślonym okresie użytkowania oraz jeszcze nie przyjętych do użytkowania, test utraty wartości przeprowadzany jest raz w roku oraz dodatkowo, gdy występują przesłanki wskazujące na możliwość wystąpienia utraty wartości.
Informacje finansowe
Pozycja „Wartość firmy” zawiera:
- wartość firmy powstałą w wyniku nabycia Pekao Investment Management S.A. oraz pośrednio Pekao TFI S.A. przez Bank Pekao S.A. Ustalono najmniejsze możliwe do zidentyfikowania ośrodki wypracowujące środki pieniężne („CGU”) dotyczące segmentu działalności „zarządzanie aktywami”, do których przypisano wartość firmy w kwocie 692 mln złotych,
- wartość firmy powstałą w związku z przeniesieniem części majątku Banku BPH S.A., w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa, na Bank Pekao S.A. Wartość firmy przeniesiona na Bank Pekao S.A. jest częścią wartości firmy powstałej w wyniku nabycia przez Bank BPH S.A. Pierwszego Komercyjnego Banku S.A. „PKBL” w Lublinie i dotyczy tylko tych oddziałów Banku PKBL, które zostały przeniesione do Banku Pekao S.A. w ramach integracji banków. Ustalono CGU dotyczące głównie segmentu działalności detalicznej Banku, do których przypisano wartość firmy PKBL w kwocie 52 mln złotych,
- wartość firmy powstałą w wyniku nabycia spółki Pekao Leasing i Finanse S.A. (d. BPH Leasing S.A.) przez Pekao Leasing Holding S.A. (d. BPH PBK Leasing S.A.). Ustalono CGU dotyczące segmentu działalności leasingowej, do których przypisano wartość firmy w kwocie 3 mln złotych,
- wartość firmy powstałą w wyniku nabycia Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. Mikołaja Kopernika przez Bank Pekao S.A. Ustalono CGU dotyczące działalności detalicznej Banku, do których przypisano wartość firmy w kwocie 1 mln złotych,
- wartość firmy powstałą w wyniku nabycia Idea Bank S.A. przez Bank Pekao S.A. Ustalono CGU dotyczące działalności detalicznej Banku, do których przypisano wartość firmy w kwocie 1 mln złotych.
W odniesieniu do wartości firmy testy na utratę wartości są przeprowadzane corocznie bez względu na to, czy istnieją przesłanki, które wskazują, iż nastąpiła utrata wartości.
Testy na utratę wartości przeprowadza się poprzez porównanie wartości bilansowej ośrodków wypracowujących środki pieniężne („CGU”), łącznie z wartością firmy, z ich wartością odzyskiwalną. Wartość odzyskiwalna szacowana jest na podstawie wartości użytkowej CGU. Wartość użytkowa to bieżąca, szacunkowa wartość przyszłych przepływów pieniężnych za okres 5 lat z uwzględnieniem wartości rezydualnej CGU. Wartość rezydualna CGU została skalkulowana poprzez ekstrapolację projekcji przepływów pieniężnych poza okres prognozy, przy zastosowaniu stóp wzrostu, przedstawionych w tabeli poniżej. Prognozy przepływów pieniężnych opierają się na założeniach zawartych w budżecie na rok 2024 oraz planie finansowym na lata 2025-2028. Do dyskontowania przyszłych przepływów pieniężnych zastosowano stopy dyskonta, uwzględniające stopę wolną od ryzyka oraz premię za ryzyko.
Stopy wzrostu oraz stopy dyskonta zastosowane w testach na utratę wartości firmy przedstawiają się następująco.
Testy na utratę wartości przeprowadzone na dzień 31 grudnia 2023 roku oraz 31 grudnia 2022 roku wykazały nadwyżkę wartości odzyskiwanej nad wartością bilansową CGU i w związku z tym nie stwierdzono utraty wartości CGU.
Analiza wrażliwości
Oszacowanie wartości odzyskiwalnej jest procesem złożonym i wymaga wykorzystania subiektywnych założeń. Stosunkowo niewielkie zmiany w kluczowych założeniach mogą mieć istotny wpływ na wycenę wartości odzyskiwalnej.
W poniższej tabeli przedstawiono nadwyżkę wartości odzyskiwalnych ponad wartości bilansowe przy obecnych założeniach oraz maksymalne stopy dyskontowe, przy których następuje zrównanie wartości bilansowych i odzyskiwalnych poszczególnych CGU.
Poniżej zostały przedstawione zmiany pozycji wartości niematerialnych w ciągu okresu sprawozdawczego
Poniżej zostały przedstawione zmiany pozycji wartości niematerialnych w ciągu okresu sprawozdawczego
W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 roku nabyte przez Grupę wartości niematerialne wynoszą 344 mln złotych (w roku 2022 nabyte wartości wynoszą 346 mln złotych).
W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2023 roku i w 2022 roku nie występowały ograniczenia dotyczące tytułu prawnego do wartości niematerialnych tytułem zabezpieczenia zobowiązań.
Zobowiązania umowne
Na dzień 31 grudnia 2023 roku jednostki wchodzące w skład Grupy zawarły umowy z kontrahentami na nabycie w przyszłości wartości niematerialnych w kwocie 121 mln złotych (na 31 grudnia 2022 roku – 82 mln złotych).