Ważniejsze czynniki mające znaczący wpływ na działalność i wyniki Grupy

Działalność Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. w 2022 roku była w głównej mierze determinowana przez sytuację makroekonomiczną w kraju, jak i za granicą.

Kluczowym czynnikiem oddziałującym na gospodarkę w 2022 roku była wojna w Ukrainie, która przyniosła szereg konsekwencji ekonomicznych: gwałtowny wzrost cen surowców energetycznych i rolnych na rynkach światowych, silny wzrost inflacji, wzrost ryzyka geopolitycznego regionu Europy Środkowo-Wschodniej, reakcję na kryzys kluczowych banków centralnych, skutkującą silnym wzrostem stóp procentowych w Europie i Stanach Zjednoczonych, oraz pogorszenie perspektyw wzrostu gospodarczego dla Polski i kluczowych gospodarek zachodnich.

Złożona sytuacja gospodarcza w 2022 roku w różnym stopniu przekładała się na poszczególne obszary działalności sektora bankowego w Polsce. Rosnące stopy procentowe uderzyły przede wszystkim w segment detaliczny. Spadająca zdolność kredytowa gospodarstw domowych spowodowała załamanie na rynku kredytów hipotecznych. Sytuacja w obszarze pożyczek gotówkowych była bardziej stabilna, lecz i w tym segmencie sektor bankowy zanotował ujemne dynamiki. Znacznie korzystniejsza sytuacja miała miejsce w segmencie korporacyjnym. Rosnąca inflacja przekładała się na wzrost zapotrzebowania na kapitał obrotowy ze strony przedsiębiorstw. Co wpłynęło na silny wzrost popytu na kredyt, zarówno w segmencie dużych korporacji, jak i małych i średnich firm. Depozyty w sektorze bankowym, zarówno w segmencie detalicznym, jak i korporacyjnym, rosły w minionym roku w umiarkowanym tempie.

Pozytywnym zjawiskiem dla sektora bankowego w 2022 roku, był silny wzrost stóp procentowych NBP, co przełożyło się na wynik odsetkowy, który wzrósł w wysokim dwucyfrowym tempie. Obserwowaliśmy repricing portfela kredytów, równoległy do wzrostu rynkowych stóp procentowych, przy wyraźnie wolniejszym tempie dostosowania po stronie depozytowej. Banki znacząco uatrakcyjniły ofertę depozytową w drugim kwartale 2022 roku i systematycznie poprawiały ją do końca roku. Mimo tego, przepływ środków z rachunków bieżących na terminowe następował w umiarkowanym tempie. Pozwoliło to sektorowi zanotować bardzo wysoką marżę odsetkową, ze względu na relatywnie niski koszt finansowania.

Pomimo spowalniającej gospodarki, a co za tym idzie malejącej aktywności klientów, banki poprawiły wynik prowizyjny. Jest to głównie efekt relatywnie korzystnej sytuacji gospodarczej w pierwszym półroczu 2022 roku. Rosła większość kategorii prowizji bankowych. Wyjątkiem były prowizje związane z zarządzaniem aktywami i usługami brokerskimi, które ze względu na trudną sytuację na rynku kapitałowym w minionym roku spadły.

Silna presja inflacyjna w gospodarce przekładała się na istotny wzrost kosztów działalności banków. Wyraźnie rosły wynagrodzenia, jak również pozostałe koszty działalności, które były częściowo kompensowane przez banki poprzez kontynuację programów restrukturyzacji zatrudnienia oraz zmniejszania liczby oddziałów. Bank również kontynuował optymalizację sieci oddziałów i zatrudnienia.

Kluczowy wpływ na wyniki sektora bankowego w 2022 roku miał znaczący wzrost kosztów regulacyjnych. W reakcji na kryzys gospodarczy, wysoką inflację, spowodowane również wojną w Ukrainie, polski rząd wprowadził program wsparcia kredytobiorców hipotecznych. W skład programu weszły tzw. „wakacje kredytowe” oraz zwiększenie Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Koszty tych programów wyniosły odpowiednio 2,0 mld zł oraz 169 mln zł. Dodatkowo, wprowadzono System Ochrony banków komercyjnych, uczestnictwo w którym wiązało się z kosztem w wysokości 482 mln zł dla Banku. Środki pozyskane dzięki jego utworzeniu przez 8 kluczowych polskich banków zostały wykorzystane w procesie przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku, co pozwoliło zmniejszyć ryzyko systemowe dla sektora. W zamian za uczestnictwo w programie, BFG zmniejszył roczne opłaty dla banków biorących udział w tym programie. Składki BFG dla Grupy spadły w 2022 roku do poziomu 267 mln zł (-8% r/r).

Koszty ryzyka w sektorze bankowym w 2022 roku wzrosły, głównie ze względu na rosnące rezerwy związane z kredytami hipotecznymi w CHF. Orzecznictwo sądowe pozostawało niekorzystne dla sektora, znacząco rosła liczba pozwów ze strony klientów. Nie udało się wypracować systemowego rozwiązania tego problemu. Banki były zmuszone do dotwarzania nowych rezerw z tego tytułu, co znacząco wpłynęło na rentowność sektora. Wartość brutto portfela CHF stanowi mniej niż 2% całego portfela banku i jest w znacznym stopniu wyrezerwowana. Pozostałe koszty ryzyka utrzymywały się przez większą część roku na stabilnym, relatywnie niskim poziomie.

W ramach Filara II, Grupa Kapitałowa Banku Pekao S.A. nie posiada dodatkowego wymogu kapitałowego (P2R). Jest to związane z decyzją KNF stwierdzającą wygaśnięcie wcześniejszej decyzji nadzorcy, na podstawie której KNF zaleciła przestrzeganie, na poziomie skonsolidowanym, dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych ponad wartość wynikającą z wymogów obliczonych zgodnie ze szczegółowymi zasadami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych. Powyższą decyzję Bank Pekao S.A. otrzymał 18 lutego 2022 roku.

W przypadku Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. na dzień 31 grudnia 2022 rok minimalny łączny współczynnik kapitałowy wynosił 11,51%, współczynnik kapitału Tier I 9,51%, a współczynnik kapitału podstawowego Tier I 8,01%.

W grudniu 2022 roku BFG poinformował banki o minimalnych poziomach funduszy własnych i zobowiązań podlegających umorzeniu lub konwersji, tzw. MREL (minimum requirement for own funds and eligible liabilities), które sektor musi spełnić na koniec 2023 roku. W przypadku Banku Pekao S.A., BFG określił docelowy minimalny poziom MREL odpowiadający 15,36% wartości całkowitej ekspozycji na ryzyko oraz 5,91% miary ekspozycji całkowitej. Docelowy minimalny poziom MREL, który musi zostać spełniony przez fundusze własne i zobowiązania kwalifikowalne, spełniające wymóg podporządkowania, określony dla Banku na ten sam dzień wynosi 13,98% wartości całkowitej ekspozycji na ryzyko, oraz 5,55% miary ekspozycji całkowitej. Wymogi te powinny zostać spełnione do dnia 31 grudnia 2023 r. BFG dodatkowo wyznaczył ścieżkę dojścia do wyżej wskazanych wymogów zarówno na poziomie skonsolidowanym jak i jednostkowym. Spełnienie tych wymogów będzie wymagało od banków zwiększenia kapitałów MREL, w tym przede wszystkim emisji papierów dłużnych spełniających kryteria zaliczenia do kapitałów MREL.

W dniu 24 lutego 2022 roku Bank Pekao S.A. otrzymał indywidualne zalecenie KNF odnoszące się do polityki dywidendowej Banku. Według stanu na dzień 31 grudnia 2021 roku Bank Pekao S.A., w zakresie podstawowych kryteriów określonych w stanowisku KNF z dnia 9 grudnia 2021 roku w sprawie polityki dywidendowej banków komercyjnych na 2022 rok, spełniał wymagania kwalifikujące do wypłaty do 100% dywidendy z zysku Banku wypracowanego w okresie 1 stycznia 2021 roku – 31 grudnia 2021 roku. Ponadto KNF zaleciła Bankowi Pekao S.A. niepodejmowanie, bez uprzedniej konsultacji z organem nadzoru, innych działań, w szczególności pozostających poza zakresem bieżącej działalności biznesowej i operacyjnej, mogących skutkować obniżeniem funduszy własnych, w tym również ewentualnych wypłat dywidend z niepodzielonego zysku z lat ubiegłych (tj. z 2020 r. oraz lat wcześniejszych) oraz wykupów akcji własnych.

W dniu 27 grudnia 2022 roku Bank Pekao S.A. otrzymał zalecenie KNF, w którym KNF zaleciła Bankowi ograniczenie ryzyka występującego w działalności Banku poprzez utrzymywanie funduszy własnych na pokrycie dodatkowego narzutu kapitałowego w celu zaabsorbowania potencjalnych strat wynikających z wystąpienia warunków skrajnych (P2G), w wysokości 0,43 p.p. na poziomie jednostkowym oraz 0,42 p.p. na poziomie skonsolidowanym ponad wartość łącznego współczynnika kapitałowego, o którym mowa w art. 92 ust. 1 lit. c Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 575/2013 w sprawie wymogów ostrożnościowych dla instytucji kredytowych powiększonego o dodatkowy wymóg w zakresie funduszy własnych, o którym mowa w art. 138 ust. 2 pkt 2 Ustawy Prawo bankowe oraz o wymóg połączonego bufora, o którym mowa w art. 55 ust. 4 Ustawy o nadzorze makroostrożnościowym nad systemem finansowym i zarządzaniu kryzysowym w systemie finansowym. Dodatkowy narzut powinien składać się w całości z kapitału podstawowego Tier 1.

Kryteria określone w punktach 1-3 bank powinien spełniać zarówno na poziomie jednostkowym, jak i skonsolidowanym.