Istotne czynniki ryzyka i zagrożeń

Efektywne zarządzanie ryzykami jest warunkiem utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa funduszy powierzonych Grupie i osiągania trwałego, zrównoważonego wzrostu zysków w ramach przyjętego przez Grupę apetytu na ryzyko.

Główne rodzaje ryzyka, istotne dla Grupy obejmują: ryzyko kredytowe, ryzyko płynności, ryzyko rynkowe i ryzyko operacyjne. Ponadto Grupa identyfikuje następujące rodzaje ryzyka uznane za istotne w jej działalności: ryzyko biznesowe, ryzyko zmian warunków makroekonomicznych, ryzyko reputacji, ryzyko braku zgodności, ryzyko nadmiernej dźwigni finansowej, ryzyko działalności bancassurance, ryzyko nieruchomości własnych, ryzyko inwestycji finansowych oraz ryzyko modeli. Grupa identyfikuje również ryzyko ESG (ang. Environmental, Social, Governance), zdefiniowane jako ryzyko wynikające z czynników środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego, które mogą mieć negatywny wpływ (bezpośrednio lub pośrednio) na Grupę. Ryzyko ESG jest zarządzane w ramach tych rodzajów ryzyka zidentyfikowanych w działalności Grupy, na które mają wpływ czynniki ryzyka ESG (głównie ryzyko kredytowe). Rada ds. ESG wspiera Zarząd Banku w procesie podejmowania przez Bank decyzji dotyczących kwestii ESG.

Grupa stosuje całościowe i skonsolidowane podejście do zarządzania ryzykami. Obejmuje ono wszystkie jednostki Banku oraz spółki zależne. Ryzyka są monitorowane i zarządzane przy uwzględnieniu rentowności prowadzonej działalności i kapitału niezbędnego do pokrycia strat z tytułu tych ryzyk.

Zasady zarządzania poszczególnymi ryzykami są określone wewnętrznymi procedurami oraz założeniami polityki ryzyka kredytowego, polityki inwestycyjnej i ryzyka rynkowego oraz strategii i polityki ryzyka operacyjnego, akceptowanymi corocznie przez Zarząd i zatwierdzanymi przez Radę Nadzorczą.

Szczegółowe raporty dotyczące ryzyka kredytowego, ryzyka płynności, ryzyka rynkowego, ryzyka operacyjnego oraz ryzyka modeli są przedstawiane regularnie Zarządowi i Radzie Nadzorczej.

Zasady i instrumenty zarządzania poszczególnymi rodzajami ryzyka oraz dane dotyczące kształtowania się ekspozycji na ryzyko zostały zawarte w Nocie Objaśniającej nr 46 do Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. za rok zakończony dnia 31 grudnia 2022 roku oraz w dokumencie „Informacje w zakresie adekwatności kapitałowej Grupy Kapitałowej Banku Pekao S.A. według stanu na 31 grudnia 2022 roku”, opublikowanymi na stronie internetowej Banku.

Celem właściwego zarządzania ryzykiem operacyjnym jest utrzymanie podejmowanego przez Grupę ryzyka operacyjnego na poziomie zgodnym z określonym apetytem na ryzyko. Zarządzanie ryzykiem operacyjnym bazuje na procedurach wewnętrznych zgodnych z wymogami prawa, uchwałami, rekomendacjami oraz wytycznymi nadzorcy i obejmuje: identyfikację, ocenę, monitorowanie, przeciwdziałanie oraz raportowanie ryzyka operacyjnego.

Profil ryzyka operacyjnego określony jest głównie przez dwie kategorie zdarzeń operacyjnych, w których identyfikowane jest największe narażenie na ryzyko operacyjne tj. klienci, produkty i praktyki operacyjne oraz wykonanie transakcji, dostawa i zarządzanie procesami operacyjnymi.

Tabele poniżej przedstawiają rozkład strat wynikających ze zdarzeń operacyjnych w podziale na poszczególne kategorie określone w art. 324 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 575/2013. W związku z przejęciem części Idea Banku profil ryzyka operacyjnego nie uległ zmianie. Zgodnie z Decyzją Bankowego Funduszu Gwarancyjnego część działalności Idea Banku, z którą związana była wyższa ekspozycja na ryzyko operacyjne, nie została przejęta przez Bank Pekao.

Zarządzanie ryzykiem kredytowym i utrzymanie tego ryzyka na bezpiecznym poziomie ma zasadnicze znaczenie dla wyników prowadzonej działalności. Minimalizacji ryzyka kredytowego służą obowiązujące procedury, w szczególności dotyczące zasad oceny ryzyka klienta i transakcji, ustanawiania prawnych zabezpieczeń kredytów oraz należności leasingowych, uprawnień do podejmowania decyzji kredytowych oraz zarządzania ryzykiem koncentracji.

Ostrożne zarządzanie ryzykiem kredytowym w Banku Pekao S.A. jest oparte o Politykę Ryzyka Kredytowego uwzględniającą między innymi działania ograniczające potencjalne zagrożenia wynikające z czynników makroekonomicznych związanych z konfliktem zbrojnym w Ukrainie i związanych z nim zaburzeń w dostawach surowców i ich oddziaływanie na jakość portfela kredytowego. Takie same działania podejmowane są w spółkach zależnych Banku.

Działalność kredytowa jest limitowana, zarówno zgodnie z ograniczeniami wynikającymi z przepisów zewnętrznych (Rozporządzenie CRR), jak i wewnętrznych norm ustalanych przez Bank, do których w szczególności należą wskaźniki koncentracji zaangażowania kredytowego dla określonych sektorów gospodarki, wskaźnik udziału dużych zaangażowań w portfelu kredytowym, limity portfelowe oraz limity zaangażowania na poszczególne kraje, banki zagraniczne i krajowe instytucje finansowe.

Uprawnienia do podejmowania decyzji kredytowych, ograniczenia kredytowania niektórych obszarów działalności oraz wewnętrzne i zewnętrzne normy ostrożnościowe uwzględniają kredyty, pożyczki i gwarancje, a także transakcje pochodne i instrumenty dłużne. Ochronę jakości portfela kredytowego wzmacniają jego okresowe przeglądy oraz bieżące monitorowanie terminowej obsługi kredytów i kondycji finansowej klientów.

Limity wewnętrzne, ograniczenia kredytowania oraz kalkulacja odpisów uwzględniają ryzyko wynikające z pandemii COVID- 19.

Bank kontynuuje prace nad stałą racjonalizacją procesu kredytowania w kierunku poprawy jego efektywności i bezpieczeństwa. Doskonalone są w szczególności procedury i narzędzia pomiaru oraz monitorowania ryzyka.

W Banku sprawowany jest nadzór nad ryzykiem związanym z działalnością podmiotów zależnych. W szczególności dokonywana jest ocena wielkości i profilu ryzyka związanego z ich działalnością. Procesy zarządzania ryzykiem są spójne w całej Grupie i dostosowane do złożoności profilu ryzyka poszczególnych podmiotów, zgodnie z zasadą proporcjonalności.

Ryzyko braku zgodności to ryzyko skutków nieprzestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz standardów rynkowych w procesach funkcjonujących w Banku. Ryzyko braku zgodności może prowadzić do sankcji karnych lub administracyjnych, materialnych strat finansowych, pogorszenia reputacji, obniżenia wartości marki, zmniejszenia możliwości rozwoju i niezdolności do wykonywania umów, a także ograniczenia lub utraty możliwości prowadzenia działalności gospodarczej.

W Banku funkcjonuje wyodrębniona komórka do spraw zgodności, Departament Zgodności, niezależny pod względem organizacyjnym oraz operacyjnym i podległy bezpośrednio Prezesowi Zarządu Banku. Departament Zgodności stanowi kluczowy element zapewniania zgodności w Banku.

Bank zapewnia zgodność poprzez stosowanie odpowiednich mechanizmów kontrolnych oraz proces zarządzania ryzykiem braku zgodności koordynowany przez Departament Zgodności. W ramach funkcji kontroli Departament Zgodności projektuje i nadzoruje wprowadzanie mechanizmów kontrolnych, mających na celu zapewnienie zgodności z przepisami prawa, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi. Departament Zgodności samodzielnie stosuje część takich mechanizmów kontrolnych oraz dokonuje niezależnego monitorowania ich przestrzegania przez inne jednostki organizacyjne Banku, a także raportuje wyniki tego monitorowania. Proces zarządzania ryzykiem braku zgodności obejmuje następujące etapy: identyfikację, ocenę, kontrolę, monitorowanie oraz raportowanie o poziomie ryzyka braku zgodności.

W ramach przestrzegania obowiązujących przepisów prawa, regulacji wewnętrznych i standardów rynkowych każdy z pracowników Banku jest zobowiązany do stosowania właściwych mechanizmów kontrolnych i dokonywania niezależnego monitorowania przestrzegania mechanizmów kontrolnych, zgodnie z przypisanymi mu obowiązkami służbowymi.

Założenia procesu zarządzania ryzykiem braku zgodności zostały zdefiniowane w opracowanej przez Zarząd Banku i zatwierdzonej przez Radę Nadzorczą, Polityce Zgodności Banku Pekao S.A. i Regulaminie funkcjonowania Departamentu Zgodności.

Raporty z realizacji zadań Departamentu Zgodności wraz z informacją o poziomie oszacowanego ryzyka braku zgodności są przedstawiane Zarządowi Banku i Radzie Nadzorczej. Bank sprawuje nadzór nad ryzykiem braku zgodności związanym z działalnością spółek zależnych.

Wprowadzenie i stosowanie standardów w zakresie ryzyka braku zgodności pełni istotną rolę w kreowaniu wartości firmy, wzmacnianiu i ochronie dobrego imienia Banku oraz we wzmacnianiu zaufania publicznego do działalności Banku i jego pozycji.