37. Rezerwy

Rezerwy tworzone są wówczas, gdy na Grupie ciąży istniejący obowiązek (prawny lub zwyczajowo oczekiwany) wynikający ze zdarzeń przeszłych, i gdy prawdopodobne jest, że wypełnienie tego obowiązku spowoduje konieczność wypływu środków uosabiających korzyści ekonomiczne, oraz można dokonać wiarygodnego oszacowania kwoty tego zobowiązania.

W przypadku, gdy wpływ wartości pieniądza w czasie jest istotny, wielkość rezerwy jest ustalana poprzez zdyskontowanie prognozowanych przyszłych przepływów pieniężnych do wartości bieżącej, przy zastosowaniu stopy dyskontowej odzwierciedlającej aktualne oceny rynkowe wartości pieniądza w czasie oraz ewentualnego ryzyka związanego z danym zobowiązaniem.

W pozycji tej ujmuje się rezerwy na sprawy sporne (w tym rezerwa na ryzyko prawne dotyczące walutowych kredytów hipotecznych oraz rezerwa dotycząca przedterminowych spłat kredytów konsumenckich), rezerwy związane z długoterminowymi świadczeniami pracowniczymi, włączając te wyceniane metodą aktuarialną oraz rezerwy na koszty restrukturyzacji. Rezerwę na koszty restrukturyzacji tworzy się, gdy spełnione zostaną ogólne kryteria ujmowania rezerw oraz szczegółowe kryteria dotyczące powstania obowiązku tworzenia rezerwy na koszty restrukturyzacji określone w MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe”. Wysokość rezerwy z tytułu restrukturyzacji zatrudnienia ustalana jest przez Grupę w oparciu o najlepsze dostępne oszacowania bezpośrednich nakładów, które w sposób nieodzowny wynikają z restrukturyzacji oraz nie są związane z bieżącą działalnością Grupy.

Wszystkie rezerwy tworzone są w ciężar rachunku zysków i strat, oprócz zysków i strat aktuarialnych związanych z wyceną zobowiązań z tytułu programów określonych świadczeń, odnoszonych na inne całkowite dochody.

Rezerwy – zmiany w ciągu okresu sprawozdawczego

Rezerwy na sprawy sporne dotyczą spraw toczących się w postępowaniach sądowych, administracyjnych oraz innych sporów o charakterze prawnym. Rezerwy na sprawy sporne zostały oszacowane przy uwzględnieniu kwoty prawdopodobnej do zapłaty.

Rezerwy na sprawy sporne obejmują również część całkowitej rezerwy utworzonej na ryzyko prawne dotyczące walutowych kredytów hipotecznych w CHF, w części przypadającej na ekspozycje już spłacone (całkowicie bądź częściowo). Szczegóły dotyczące wyżej wymienionej rezerwy zostały zaprezentowane w Nocie 47.3.

Kwestia związana z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie umów o kredycie konsumenckim

W dniu 11 września 2019 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej „TSUE”) wydał wyrok w sprawie C-383/18 dotyczącej pytań prejudycjalnych odnoszących się do prawa konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego.

Grupa dokonała analizy ryzyka prawnego wynikającego z powyższego wyroku i zgodnie z MSR 37 „Rezerwy, zobowiązania warunkowe i aktywa warunkowe” dokonała oceny prawdopodobieństwa wypływu środków pieniężnych tytułem zwrotu prowizji w związku z przedterminową spłatą kredytów dokonaną przez kredytobiorców przed wyżej wymienienionym. wyrokiem TSUE.

Na potrzeby oszacowania wyżej wymienionej rezerwy Grupa wykonała analizę danych dotyczących przedterminowych spłat kredytów oraz reklamacji. W rezultacie powyższego Grupa wyznaczyła matrycę prawdopodobieństwa zwrotu w zależności od kwoty prowizji podlegającej zwrotowi oraz okresu kiedy wcześniejsza spłata została dokonana. Zakładany poziom reklamacji wynosi 22%.Na dzień 31 grudnia 2021 roku saldo rezerwy dotyczącej przedterminowych spłat kredytów konsumenckich wykonanych przed wyrokiem TSUE (tj. przed dniem 11 września 2019 roku) wynosi 16,1 milionów złotych (19,7 miliona złotych na dzień 31 grudnia 2020 roku) i zawiera zwiększenie rezerwy w kwocie 13,5 miliona złotych w ciągu 2021 roku.

Przeprowadzone szacunki wymagały przyjęcia przez Grupę eksperckich założeń i wiążą się z niepewnością. Grupa na bieżąco dokonuje monitorowania aktualności wszystkich założeń przyjętych w procesie tworzenia powyższej rezerwy.

W związku z powyższym Grupa przeprowadziła analizę wrażliwości w odniesieniu do istotnych parametrów rezerwy, gdzie zmiana poziomu tych parametrów miałaby następujący wpływ na kwotę rezerwy:

W przypadku przedterminowych spłat kredytów wykonanych przez kredytobiorców po wyroku TSUE (tj. po dniu 11 września 2019 roku) Grupa dokonuje automatycznego obniżenia poniesionego przez kredytobiorcę całkowitego kosztu kredytu i zwraca środki do klienta.

Ponadto, w odniesieniu do ekspozycji bilansowych na dzień 31 grudnia 2021 roku Grupa dokonała szacunku możliwych przedpłat tych ekspozycji w przyszłości. W związku z powyższym Grupa ujęła kwotę 13,8 miliona złotych w „Pozostałych zobowiązaniach” (10 milionów złotych na dzień 31 grudnia 2020 roku).

Zarząd Banku Pekao S.A poinformował raportem bieżącym nr 8/2021, że w dniu 3 marca 2021 roku, zgodnie z postanowieniami Ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, podjął uchwałę o zamiarze przeprowadzenia zwolnień grupowych i rozpoczęciu procedury konsultacji w sprawie zwolnień grupowych.

Bank oszacował wysokość całości kosztów związanych z rozwiązaniem umów o pracę i zmianą warunków zatrudnienia pracowników Banku w ramach zwolnień grupowych na kwotę 120 milionów złotych i w tej wysokości utworzona została rezerwa restrukturyzacyjna w księgach rachunkowych Banku.
Saldo rezerwy restrukturyzacyjnej na dzień 31 grudnia 2021 roku dotyczy wypłat realizowanych w roku 2022.

Rezerwa na programy określonych świadczeń obejmują rezerwy na odprawy emerytalne i rentowe oraz pośmiertne. Wartość bieżąca tego typu zobowiązań jest ustalana przez niezależnego aktuariusza za pomocą metody prognozowanych uprawnień jednostkowych.

Inne rezerwy obejmują w szczególności pozostałe rezerwy na świadczenia pracownicze.