40. Leasing

W dacie zawarcia umowy Grupa ocenia, czy umowa jest leasingiem, czy zawiera leasing. Umowa jest leasingiem lub zawiera leasing, jeżeli na jej mocy przekazuje się prawo do kontroli użytkowania zidentyfikowanego składnika aktywów na dany okres w zamian za wynagrodzenie. 

Grupa jest stroną umów leasingowych, na podstawie których przyjmuje prawo do odpłatnego użytkowania składnika aktywów przez dany okres. 

Grupa jest również stroną umów leasingowych, na podstawie których przekazuje prawo do odpłatnego użytkowania składnika aktywów przez dany okres.

Grupa jako leasingobiorca 

Grupa jako leasingobiorca ujmuje umowę leasingu jako składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania i odpowiadające mu zobowiązanie z tytułu leasingu w dacie, gdy przedmiot leasingu jest dostępny do wykorzystania. Każda płatność leasingowa jest alokowana między zobowiązanie oraz naliczone odsetki od zobowiązania. Koszt z tytułu odsetek jest ujmowany w rachunku zysków i strat przez okres leasingu, aby uzyskać stałą okresową stopę procentową od pozostałego salda zobowiązania z tytułu leasingu. Składnik aktywów z tytułu prawa do użytkowania jest amortyzowany metodą liniową przez krótszy z dwóch okresów: okres użytkowania tego składnika aktywów lub okres leasingu. Składniki aktywów z tytułu prawa do użytkowania są ujmowane przez Grupę w pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej „Rzeczowe aktywa trwałe”, a zobowiązania z tytułu leasingu – w pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej „Zobowiązania wobec klientów” bądź „Zobowiązania wobec innych banków”. 

Składniki aktywów z tytułu prawa do użytkowania są wyceniane według kosztu, obejmującego: 

• kwotę początkowej wyceny zobowiązania z tytułu leasingu, 
• wszelkie opłaty leasingowe zapłacone w dacie rozpoczęcia lub przed tą datą, pomniejszone o wszelkie otrzymane zachęty leasingowe, 
• wszelkie początkowe koszty bezpośrednie poniesione przez leasingobiorcę (tj. koszty krańcowe uzyskania leasingu), oraz 
• szacunek kosztów, które mają zostać poniesione przez leasingobiorcę w związku z demontażem i usunięciem składnika aktywów, przeprowadzeniem renowacji miejsca, w którym się znajdował, jeżeli leasingobiorca zaciąga zobowiązanie w odniesieniu do tych kosztów. 

W dacie rozpoczęcia leasingu Grupa jako leasingobiorca wycenia zobowiązanie z tytułu leasingu w wartości bieżącej opłat leasingowych pozostających do zapłaty w tej dacie. Zobowiązanie z tytułu leasingu zawiera bieżącą wartość następujących opłat leasingowych: 

• stałe opłaty leasingowe pomniejszone o wszelkie należne zachęty leasingowe, 
• zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, 
• kwoty, których zapłaty przez leasingobiorcę oczekuje się w ramach gwarantowanej wartości końcowej, 
• cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz 
• kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu. 

Opłaty leasingowe są dyskontowane przy użyciu stopy procentowej leasingu, jeśli można ją łatwo ustalić, bądź krańcowej stopy procentowej Grupy. 

Po dacie rozpoczęcia leasingu, Grupa uwzględnia zmiany w opłatach leasingowych (wynikające m.in. ze zmian w indeksie, stawce, okresie leasingu), dokonując aktualizacji wyceny zobowiązań z tytułu leasingu i odpowiedniej korekty składnika aktywów z tytułu prawa do użytkowania. 

Grupa nie rozpoznaje aktywów z tytułu prawa do użytkowania i zobowiązań z tytułu leasingu dla krótkoterminowych umów leasingu oraz umów leasingu aktywów o niskiej wartości. Płatności związane z krótkoterminowymi umowami leasingu i leasingami aktywów o niskiej wartości są ujmowane liniowo jako koszt w rachunku zysków i strat. Umowy leasingu krótkoterminowego są to umowy leasingowe o okresie leasingu wynoszącym 12 miesięcy lub krótszym. Do aktywów o niskiej wartości należą przede wszystkim najmy powierzchni (gruntów) pod bankomaty. 

Grupa jako leasingodawca 

W dacie rozpoczęcia leasingu, Grupa jako leasingodawca klasyfikuje daną umowę leasingową jako leasing operacyjny lub leasing finansowy. Jeżeli następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania bazowego składnika aktywów, wtedy leasing uznaje się za leasing finansowy. Natomiast jeżeli nie następuje przeniesienie zasadniczo całego ryzyka i pożytków wynikających z posiadania bazowego składnika aktywów, leasing uznaje się za leasing operacyjny. W procesie ustalania klasyfikacji danej umowy leasingowej, Grupa bierze pod uwagę takie jak elementy jak m. in. to, czy okres leasingu stanowi większą część ekonomicznego okresu użytkowania składnika aktywów. 

Leasing finansowy 

W dacie rozpoczęcia leasingu, Grupa jako leasingodawca ujmuje aktywa oddane w leasing finansowy w sprawozdaniu z sytuacji finansowej i prezentuje je w pozycji „Kredyty i pożyczki udzielone klientom” w kwocie równej inwestycji leasingowej netto, tj. bieżącej wartości opłat leasingowych oraz ewentualnej niegwarantowanej wartości końcowej przypisanej Grupie. 

W dacie rozpoczęcia leasingu finansowego, opłaty leasingowe uwzględnione w wycenie inwestycji leasingowej netto obejmują następujące opłaty za prawo do użytkowania składnika aktywów podczas okresu leasingu, które nie są otrzymane w tym czasie: 

• stałe opłaty pomniejszone o zachęty leasingowe do zapłaty, 
• zmienne opłaty leasingowe, które zależą od indeksu lub stawki, 
• gwarantowane wartości końcowe udzielone Grupie jako leasingodawcy, 
• cenę wykonania opcji kupna, jeżeli można z wystarczającą pewnością założyć, że leasingobiorca skorzysta z tej opcji, oraz 
• kary pieniężne za wypowiedzenie leasingu, jeżeli w warunkach leasingu przewidziano, że leasingobiorca może skorzystać z opcji wypowiedzenia leasingu. 

W okresie leasingu Grupa jako leasingodawca ujmuje przychody z tytułu odsetek w sposób odzwierciedlający stałą okresową stopę zwrotu z inwestycji leasingowej netto. Opłaty leasingowe wnoszone w danym okresie zmniejszają zarówno należność główną, jak i naliczone odsetki. 

Grupa stosuje wymogi dotyczące zaprzestania ujmowania oraz utraty wartości określone w MSSF 9 do inwestycji leasingowej netto. Oszacowane niegwarantowane wartości końcowe wykorzystywane przy obliczaniu inwestycji leasingowej brutto są regularnie weryfikowane przez Grupę. 

Leasing operacyjny 

W okresie leasingu Grupa jako leasingodawca ujmuje opłaty leasingowe otrzymane z tytułu leasingu operacyjnego jako przychody metodą liniową i prezentuje je w pozycji „Pozostałe przychody operacyjne”. Amortyzacja oddanych w leasing składników aktywów jest dokonywana zgodnie z zasadami, jakie Grupa stosuje dla rzeczowych aktywów trwałych. 

Grupa jako leasingodawca 

Grupa jako leasingodawca występuje w zaklasyfikowanych jako leasing operacyjny umowach wynajmu lokali, terminali, sprzętu IT oraz w leasingu samochodów. 

W 2022 roku Grupa rozpoznała przychody z tego tytułu w wysokości 33 394 tys. złotych (w 2021 roku – 33 187 tys. złotych). 

Poniższa tabela przedstawia analizę zapadalności opłat leasingowych, prezentując niezdyskontowane opłaty leasingowe, które zostaną otrzymane po dniu bilansowym. 

Grupa jako leasingobiorca 

Grupa jako leasingobiorca występuje w umowach najmu budynków, samochodów oraz infrastruktury IT. 

Informacje o umowach leasingu, w których Grupa jest leasingobiorcą, zostały przedstawione poniżej. 

Wartości ujęte w sprawozdaniu z przepływów pieniężnych 

W 2022 roku całkowity wypływ środków pieniężnych z tytułu leasingów wyniósł 128 061 tys. złotych (w 2021 roku – 127 802 tys. złotych).