4.4. Reforma wskaźników stóp procentowych

Przeprowadzana jest fundamentalna reforma głównych wskaźników referencyjnych stóp procentowych (dalej „reforma IBOR”). Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 roku w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych i zmieniające dyrektywy 2008/48/WE i 2014/17/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 596/2014 (dalej

„Rozporządzenie BMR”) określa zasady działania i obowiązki administratorów wskaźników oraz podmiotów wykorzystujących te wskaźniki. Nowe zasady mają sprawić, że wskaźniki będą bardziej wiarygodne, przejrzyste i rzetelne. W wyniku reformy IBOR poszczególne wskaźniki zostały dostosowane do nowych zasad (np. WIBOR, EURIBOR) lub likwidowane (np. LIBOR) i zastępowane wskaźnikami alternatywnymi. Największy wpływ reformy IBOR na Grupę obserwowany jest w zakresie instrumentów finansowych, w szczególności kredytów.

Grupa monitoruje postęp w przejściu na nowe wskaźniki referencyjne, dokonując przeglądu łącznych wolumenów umów, w których obecnie stosowany wskaźnik referencyjny podlega reformie IBOR i nie został jeszcze wprowadzony alternatywny wskaźnik referencyjny (dalej „umowa niezreformowana”). Jednocześnie Grupa kontynuuje proces aneksowania umów zawartych przed wejściem w życie Rozporządzenia BMR.

Grupa zgodnie z zaleceniami organów nadzoru podjęła decyzję o niestosowaniu wskaźników z rodziny LIBOR w nowo udzielanych kredytach i pożyczkach o zmiennym oprocentowaniu.

Poniższa tabela przedstawia stawki IBOR, na które Grupa miała ekspozycję, nowe stawki referencyjne, na które te ekspozycje mają lub są w trakcie przejścia, oraz status przejścia.

W lipcu 2022 roku na wniosek uczestników rynku finansowego Urząd Komisji Nadzoru Finansowego powołał Narodową Grupę Roboczą ds. reformy wskaźników referencyjnych („NGR”). Celem NGR jest przygotowanie procesu skutecznego wdrożenia nowego wskaźnika referencyjnego na polskim rynku finansowym oraz zastąpienia nim stosowanego obecnie wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR w taki sposób aby zapewnić bezpieczeństwo systemu finansowego.

We wrześniu 2022 roku Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej (KS NGR) wybrał indeks WIRON jako alternatywę dla WIBOR. WIRON to Warszawski Indeks Rynku Depozytowego — indeks transakcyjny opracowywany na podstawie transakcji depozytowych zawieranych przez podmioty przekazujące dane z instytucjami finansowymi oraz z dużymi przedsiębiorstwami. WIRON jest publikowany przez GPW Benchmark od początku sierpnia 2022 roku.

WIRON ma stać się docelowo kluczowym wskaźnikiem referencyjnym stopy procentowej w rozumieniu rozporządzenia BMR, który będzie stosowany w umowach finansowych, instrumentach finansowych oraz przez fundusze inwestycyjne.

W toku prac NGR dokonano identyfikacji, priorytetyzacji oraz oszacowania czasochłonności zadań wymaganych do realizacji przez uczestników rynku w celu poprawnego i bezpiecznego zastąpienia dotychczas stosowanych wskaźników referencyjnych WIBOR przez nowy wskaźnik.

W 2023 roku planowana jest weryfikacja przesłanek do wystąpienia zdarzenia regulacyjnego zgodnie z artykułem 23c ust. 1 Rozporządzenia BMR. Zdarzenie regulacyjne stanowić będzie podstawę do wyznaczenia w rozporządzeniu Ministra Finansów, w ramach ustawowej procedury, zamiennika kluczowego wskaźnika referencyjnego WIBOR. Na mocy rozporządzenia MF, zamiennik, będzie miał zastosowanie do umów i instrumentów finansowych spełniających przesłanki wskazane w rozporządzeniu BMR. Rozporządzenie MF zdefiniuje również czynnik korygujący (tzw. „spread”) oraz datę, od której zamiennik będzie stosowany.

Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2021/1847 z dnia 14 października 2021 roku w sprawie wyznaczenia ustawowego zamiennika dla niektórych terminów zapadalności stopy LIBOR dla franka szwajcarskiego (CHF LIBOR), od 1 stycznia 2022 roku wskaźniki referencyjne z rodziny SARON Compound wraz z odpowiednią korektą zostały zastosowane z mocy prawa we wszystkich umowach oraz instrumentach finansowych, które nie posiadały na dzień wejścia w życie rozporządzenia Komisji odpowiednich klauzul awaryjnych i które do tej pory stosowały wskaźnik LIBOR CHF. Wprowadzenie zamienników z mocy prawa oznacza w praktyce, że nie było konieczne modyfikowanie treści umów finansowych.

Zgodnie z prawem brytyjskim FCA przyznano prawo do wprowadzenia zmian w metodyce wyznaczania LIBOR GBP i przedłużenia jego opracowywania o ograniczony czas w celu kontynuacji dotychczasowych kontraktów wykorzystujących wskaźniki referencyjne, których z różnych powodów Grupa nie jest w stanie zreformować ani poprzez bezpośrednią zmianę wskaźnika referencyjnego, ani poprzez wprowadzenie i zastosowanie klauzuli awaryjnej („tough legacy contracts”, dalej

„TLC”). Tak zmodyfikowany LIBOR Grupa będzie stosować dla dotychczasowych umów (TLC) wykorzystujących LIBOR GBP. W zakresie umów kredytowych Grupa rozważa zaproponowanie Klientom aneksu usuwającego odniesienie do LIBOR GBP.

Komisja Europejska opublikowała inicjatywę, w ramach której określone zostaną ustawowe zamienniki niektórych stóp LIBOR dla funta brytyjskiego. Grupa będzie monitorować postęp prac w ramach tej inicjatywy, jednocześnie Grupa rozważa zaproponowanie Klientom aneksu usuwającego odniesienie do LIBOR GBP.

Grupa posiada w swoim portfelu umowy kredytowe oraz transakcje pochodne oparte o LIBOR USD z terminem zapadalności przekraczającym wrzesień 2024 roku. W zakresie umów kredytowych Grupa rozważa zaproponowanie Klientom aneksu usuwającego odniesienie do LIBOR USD. Część instrumentów pochodnych zarejestrowana jest w CCP, zaś pozostałe zawierają skuteczne klauzule fallback.

Poniższe tabele przedstawiają łączne kwoty (w tys. złotych) niezreformowanych aktywów finansowych niebędących instrumentami pochodnymi oraz udzielonych zobowiązań pozabilansowych na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku. Kwoty aktywów finansowych niebędących instrumentami pochodnymi przedstawiono w ich wartościach bilansowych brutto, a udzielone zobowiązania pozabilansowe są przedstawione według kwoty zobowiązań.

Poniższe tabele przedstawiają łączne kwoty (w tys. złotych) niezreformowanych zobowiązań finansowych niebędących instrumentami pochodnymi według wartości bilansowej na dzień 31 grudnia 2022 roku oraz 31 grudnia 2021 roku.

Poniższa tabela przedstawia łączną kwotę (w tys. złotych) niezreformowanych instrumentów pochodnych na dzień 31 grudnia 2022 roku i 31 grudnia 2021 roku. Grupa oczekuje, że obie nogi swapów walutowych zostaną zreformowane jednocześnie.

W ramach ustanowionych relacji zabezpieczających Grupa identyfikuje następujące wskaźniki referencyjne stopy procentowej: WIBOR, EURIBOR. Na datę sprawozdawczą wymienione wskaźniki referencyjne są codziennie kwotowane i dostępne do stosowania, a wynikające z nich przepływy pieniężne są normalnie wymieniane z kontrahentami.

Grupa oceniła, że w przypadku EURIBOR nie istnieje obecnie niepewność dotycząca terminów lub kwot przepływów pieniężnych wynikająca z reformy IBOR. Wskaźnik został dostosowany do wymagań Rozporządzenia Unii Europejskiej w sprawie wskaźników referencyjnych (Rozporządzenie BMR) i jest opracowywany przez Administratora posiadającego zezwolenie organu nadzoru. Grupa nie przewiduje konieczności zmiany zabezpieczanego ryzyka na inne wskaźniki referencyjne.

W przypadku WIBOR , w ocenie Grupy istnieje niepewność co do terminów i kwot przepływów pieniężnych dla nowego wskaźnika. Taka niepewność może wpłynąć na oceny skuteczności powiązania i wysokiego prawdopodobieństwa pozycji zabezpieczanej. Na potrzeby tych ocen Grupa zakłada, że wskaźnik referencyjny stopy procentowej, na których bazują przepływy pieniężne z pozycji zabezpieczanej i/lub instrumentu zabezpieczającego, nie ulegną zmianie w wyniku reformy WIBOR.

Lista powiązań zabezpieczających oraz nominalne kwoty desygnowanych do nich instrumentów zabezpieczających, na które może mieć wpływ zaprzestanie opracowywania wskaźników referencyjnych stopy procentowej LIBOR przedstawione są w Nocie 22.

W zakresie instrumentów zabezpieczających Bank przystąpił do ISDA Fallbacks Protocol i aktywnie współpracuje z kontrahentami w celu wprowadzenia zasad postępowania zgodnych z metodyką ISDA.